اخیار
اخیار جمع خیر است و منظور مردان بسیار خیّر و نیکوکار و دیندار؛ و نیز گفته‌اند اخیار جمع خیر است به معنی نیکان.
خدای متعال به پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: «اخیار را دوست بدار ایشان را دوست دارم.»
در قرآن دو مرتبه اخیار آمده که هر دو بار درباره انبیاء علیه‌السلام استعمال شده است:
در سوره ص ۴۷ درباره حضرت ابراهیم و اسحاق و یعقوب علیه‌السلام فرمود: «وَ اِنَّهُم عِندَنا لَمِنَ المُصطَفین الاَخیار: و آنان نزد ما از برگزیدگان نیکان بودند.»
و در همان سوره ۴۸ فرمود: «وَ اذکُر اِسماعیلَ وَ الیَسَعَ وَ ذَالکِفلِ وَ کُلُّ مِنَ الاَخیار: و از اسماعیل و اَلیسع و ذوالکِفل یاد کن و همه از نیکان بودند.»
ایمان و عمل صالح آنان سبب شد که خداوند از میان بندگانش آنان را برگزیند و به مقام نبوّت در رسالت برساند و نیکوکاری آن‌ها به حدّی بود که عنوان اخیار را به طور مطلق پیدا کردند؛ اخلاقشان نیک، اعمال و رفتارشان نیک، افکارشان نیک و سراسر زندگی‌شان نیک بود.
در زیارت جامعه کبیره آمده:
«وَ دَعائمِ الاَخیار: سلام بر شما که پایه‌های خوبی‌ها هستید» در واقع از ناحیه وجود ذی‌وجود آنان که پایه همه خوبی‌ها هستند، به دیگران خیر و نیکی می‌رسد و علّت تامّه برای خیرات، ایشان هستند.
«وَ اَنتم نور الأخیار: شما نور نیکان هستید.» «وَ فِعلُکُم الخیر: کردار شما نیکی است» و «اِن ذُکِرَ الخَیرُ کُنتُم اَوَّلَهُ: هرگاه یاد شود نیکی، اوّلش شمایید.»
کرده حق بر چار قسم اخیار را **** برگزیده بر عباد این چار را
انبیاء که محرم راز ویند **** در حریم قرب دمساز ویند
صادقان، اهل عیانند و شهود **** دیده زاشیاء، سرّ سلطان وجود
وان شهیدان رسته از آمال خویش **** در رَه او داده جان و مال خویش
صالحان بر پاس امر حضرتش **** کرده واحد، همّ خود در طاعتش
هرکه شد با این جماعت همنشین **** گردد او روشن دل و پاکیزه دین
از نبیین قصد یا پیغمبرست **** هم ز صدیقین مراد از حیدرست
گربه لفظ جمعشان بستوده حَق **** جامعند این دو در اوصاف فَرق
بحر گویی کافی از ذکر دُرّ **** خاصّه بحری کو ز گوهرهاست پر
یک علی گو خود یکباره کن **** پرده چشم دوبین را پاره کن
از شهیدان شد اشارت بر حسین **** هر نبیّ و هر ولیّ نور دو عین
صالحان اولاد او تا قائمند **** بر وجوبِ لطف از حق دائمند
موسی بن جعفر علیه‌السلام فرمود: «ما اهل‌بیت چنین هستیم و کارهایمان برای خداست و از مردم انتظار سپاس و تقدیر نداریم و اخیار از اهل ایمان هم مانند ما هستند و هر عملی که انجام می‌دهند برای رضای خداوند است و خداوند پاداش آن‌ها را می‌دهد.»
امام صادق علیه‌السلام فرمود: «پیامبران بیش از همه در معرض گرفتاری هستند. بعد کسانی که به آن‌ها نزدیک‌ترند و راه آن‌ها را می‌روند و بعد کسانی که در رتبه و مقام به آنان پیوستگی دارند و از اخیار به شمار می‌روند.»
ابی جعفر علیه‌السلام از پدرش از جدّ بزرگوارش علیه‌السلام روایت فرمود: «امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود: مجالست با اشرار موجب سوءظن به اخیار می‌شود و مجالست با اخیار، ملحق کند اشرار را به اخیار.»
آن یکی چون نیست با اخیار، یار **** لاجَرَم شد پهلوی فُجّار، جار (مثنوی)