استغفار
استغفار مصدر باب استفعال است به معنای طلب بخشایش و درخواست آمرزش از خداوند.
استغفار با توبه و دوری از گناه و نیک کرداری تحقق می‌یابد.
امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود: «الاستغفارُ دَواءُ الذّنوب: استغفار (طلب آمرزش) داروی گناهان است.»
در سوره نساء ۱۱۰ آمده است: «کسی که کار بدی انجام دهد یا به خود ستم کند سپس از خداوند طلب آمرزش کند، خدا را آمرزنده و مهربان خواهد یافت؛ وَ مَن یَعمَل سوُءاً اَو یَظلم نَفسَهُ ثُمَّ یَستَغفِرِ الله یَجِدِ الله غفوراً رحیما»
امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود: «تعجب می‌کنم از کسی که (از رحمت خدا) ناامید شده با اینکه می‌تواند طلب آمرزش کند.»
امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود: «خود را خوشبو گردانید به استغفار تا بوی بد گناهان شما را رسوا نکند.»
سعدی گوید: عاصیان از گناه توبه کنند عارفان از عبادت استغفار
استغفار عامه مردم برای گناه است و استغفار خواص، استغفار از غیر خدا (ماسوی الله) است.
بیشتر حزن و اندوه دوستان خدا برای گناهان خلق است و برای رفع آن‌ها باید استغفار کنند.
اینکه در حدیث آمده که پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: «در هر روز و شبی صد مرتبه استغفرالله می‌گویم.» یا اینکه در حدیث است که «پیامبر صلی‌الله علیه و آله در مجلسی که می‌نشستند، هرچند اندک بود تا بیست‌وپنج مرتبه استغفار نمی‌کردند، برنمی‌خاستند.»
استغفار پیامبر صلی‌الله علیه و آله و ائمه علیه‌السلام نه برای گناه بود، بلکه ۱) طلب آمرزش برای امّت است و ۲) برای اهل مجلس که نیات و حرف‌های غبارآلود به بار می‌آورند. ۳) دیگر آن‌که برای تکمیل شکرگزاری است؛ و نیز ۴) طلب مغفرت برای این است که ایشان دائماً در حال ترقی در معرفت و قرب و کمال هستند و هر لحظه معرفتی تازه حاصل می‌کنند. پس در مرتبه قبل خود را در درگاه خدای متعال مقصّر می‌یابند.
گفته‌اند: خدای عزّوجل را بادی است که آن را باد صبح گویند. وقت صبح وزیدن گیرد و ناله و استغفار برگیرد و به ملکِ جبّار رساند.
چون که غم بینی تو استغفار کن **** غم به امرِ خالق آمد، کار کن (مثنوی)
و گفته‌اند: شایسته است سالک در حالت غم هم استغفار کند.
امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود: «هرکس هنگام سحر ۷۰ استغفار بگوید در شمار آنان است که خداوند در شأنشان فرمود: وَ بِالاَسحار یستغفرون: و سحرگاهان آمرزش می‌خواستند.»