اوصاف نبی و ولیّ
۳۳۹. نبی چون افتاب آمد ولی ماه **** مقابل گردد اندر لی مع الله
پیامبر صلیالله علیه و آله و سلم همانند آفتاب است که نورش از خودش بوده و ولی همانند ماه که از نور آفتاب استفاده میکند. نبی و ولی به واسطه اتصال، مماثل اند و اینکه پیامبر صلیالله علیه و آله و سلم فرمود: «مرا با حق وقت و حالاتی است» در حالت فنا، نبی و ولی به رنگ وحدت و یکی هستند.
۳۴۰. نبوت در کمال خویش صافی است **** ولایت اندر او پیدا، نه مخفی است
نبوت همانند آیینهٔ روشن است و ولایت مانند صورت، در آن پیداست و پنهان نمیباشد.
۳۴۱. ولایت در ولی پوشیده باید **** ولی اندر نبی پیدا نماید
امر ولایت (اظهار کرامت) را ولی باید مخفی بدارد ولیکن ولایت در نبی، اظهار همه نوع معجزه و کرامت آن است.
۳۴۲. ولی از پیروی چون همدم آمد **** نبی را در ولایت محرم آمد
ولی، از متابعت نبی در همه احوال، هم راز و همدم است و محرم و مقرب نبی گردد.
۳۴۳. ز إن کنتم تُحِبّون یابد او راه **** به خلوتخانهٔ یُحْبِکُمُ الله
خداوند فرمود: بگو ای پیامبر صلیالله علیه و آله و سلم! اگر شما خدا را دوست دارید مرا متابعت کنید که خدا شما را دوست دارد. (آلعمران: ۳۰) «ولی» بر اثر متابعت «نبی» محبوب نبی و خدا شده و محرم اسرار او گردد و در محب و محبوب، مقام اتحاد پیدا شود.
۳۴۴. در آن خلوتسرا محبوب گردد **** بهحق یکبارگی مجذوب گردد
در خلوتسرا که اغیار راه ندارند، وقتی محبوب (نبی) آمد، محب (ولی) به یگانگی، مجذوب حق گشته و به قرب متصل شود.
۳۴۵. بود تابع ولی از روی معنی **** بود عابد ولی در کوی معنی
شخصِ «ولی» متابعت و عبودیتش از روی معنی و حقیقت است.
۳۴۶. ولی آنگه رسد کارش به اتمام **** که باز آغاز گردد باز انجام
«ولی» آنوقت به مقام ولایت رسید که سیر الی الله کرده و از مراحل و منازل نفس گذشته و اینجا کارش تمام شده و دوباره، حق او را برای ارشاد خلق از وحدت به مرتبهٔ هدایت بازگرداند.