ایذاء

از آنجایی‌که «خلایق آفریده و عیال حق‌تعالی هستند و اهل ایمان سرآمد خلایق هستند، پس کسی که برای آن‌ها سودمند باشد، نزد خدا محبوب است.» اذیت و آزار رساندن به مؤمن به هر نحوی که باشد (دشنام، ستم، تحقیر…) که سبب ذلّت و خواری او شود از گناهان بزرگ است. پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: «بدترین بدی‌ها بعد از شرک به خدا ضرر و ایذا به بندگان خداست.» در حدیث قدسی واردشده که خداوند فرمود: «آن‌کس که بنده مؤمن مرا بیازارد با من اعلان‌جنگ کرده است.» در قیامت هم خداوند اعلام می‌کند: «کجایند کسانی که در دنیا دوستانم را اذیت می‌کردند، عدّه‌ای برخیزند که صورتشان گوشت ندارد و امر می‌کند آنان را به دوزخ بیندازند.» اگر کسی خدای نکرده به این صفت مذموم دچار شد باید ابتدا همّت بگمارد که زبان و دست را از تعدّی و تحقیر نگه بدارد و در کاری ابتدا تأمل بنماید و سپس در عاقبت آن کار بیندیشد، اگر در آن بوی اذیتی باشد ترک کند. ازآنجایی‌که اثر وضعی هر فعلی در دنیا هم ظاهر می‌شود بیندیشد منهیات را انجام ندهد.

اصلاً نپایش این باشد که حتی حیوانی را هم نیازارد تا چه رسد به انسان و اگر قبلاً کسی را آزار داده رضایتش را جلب کند و باز بنا را بر سرور و خوشحال کردن خلق خدا بگذارد که در روایت دارد: «سرور رساندن به مؤمن موجب زخم دار شدن صورت و قلب شیطان می‌شود.» اگر این دو اصل را مراعات کند، هم محبوب خدا می‌شود و هم خلق او را بسیار دوست می‌دارند.