باسط

باسط به معنای گستراننده، گشاینده و فراخی دهنده.

باسط منعمی است مُفضِل که فضل و احسانش را بر بندگانش گسترده و نعمت‌های خود را بر ایشان تمام گردانیده.

خداوند فیّاض علی الاطلاق است و دائماً به شکل و نوعی موجودات را خوش‌دل و خرّم و منبسط می‌گرداند. چون کریم است رزق مادّی هر موجودی را بیش از پیش می‌گشاید و عطایای بسیار می‌دهد تا محتاج نگردند. همچنین دل‌ها را به نعم و فضل خود مشعوف و مسرور نماید تا مغبوض و مغموم نگردند و اندوه را به فرح تبدیل می‌کند. چه از نظر مادی (رزق) و چه از نظر معنوی، خداوند به ظهور این اسمش حال بنده را به حکمت خویش فراخ می‌کند.

خداوند با فضل خود فیّاضی می‌کند و هر نوعی از موجودات را در قالب خود بسط می‌دهد خداوند با فضل خود فیّاضی می‌کند و هر نوعی از موجودات را در قالب خود بسط می‌دهد؛ اما در مورد انسان دو موضوع بیشتر ظهور دارد: «یکی رزق مادی» و «دیگر سرور قلبی»

اما در مورد موجودات دیگر از باسط به ظهور خاص می‌توان تعبیر کرد: بهشت که جای روح و ریحان است و درب‌های آن‌که افزون بر درب‌های جهنّم است، درجات دارد، نه درکات از مصادق اسم باسط است. خورشید با حرارت و نوری که دارد، دائم در حال بسط و نور رسانی به اهل زمین است و اگر نورش خاموش شود، دیگر مظهر باسط نخواهد بود؛ و بر این تمثیل می‌توان دیگر موجودات را قیاس کرد.

پهناوری زمین هم از مظاهر اسم باسط است.

چون همی کرد از عدم گردون پدید **** وین بساط خاک را می‌گسترید (مثنوی)

در قرآن کلمه «باسط» نیامده، بلکه از ماده و فعل بسیط استفاده شده است:

«یبسط الرّزق لِمَن یشاء» شوری ۱۲، «اِنَّ ربَّکَ یبسط الرّزق» اسریٰ ۳۰، «الله یبسط الرّزق» رعد ۲۶.