بغض
بغض به معنای کینه و دشمنی، تنفّر و انزجار نفسانی و روحی از چیزی که به بی‌میلی و دوری از آن می‌انجامد. بغض ضدّ حبّ است؛ زیرا دوستی و محبّت، تمایل و کشش نفس به چیزی است که به آن راغب می‌شود ولی بغض خلاف آن است.
از امام باقر علیه‌السلام روایت است که رسول خدا صلی‌الله علیه و آله فرمود: «مرا از محکم‌ترین ریسمان‌های دین اطّلاع دهید.» گفتند: یا رسول‌الله آن نماز است. فرمود: نماز این چنین نیست. گفتند: زکات است. فرمود: زکات هم نیست. اصحاب بار دیگر اظهار داشتند جهاد است. فرمود: جهاد هم نیست. گفتند: یا رسول‌الله، پس خود ما را خبر دهید. فرمود: «آن حبّ و بغض در راه خدا می‌باشد.»
فضیل بن یسار گوید از امام صادق علیه‌السلام پرسیدم: حبّ و بغض از ایمان می‌باشد؟ فرمود: «مگر ایمان جز حبّ و بغض چیز دیگری است.»
امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود: «المؤمن مَن کان حُبُّهُ لِلّه وَ بغضُهُ لِلّه و تَرکُهُ لِلّه: مؤمن کسی است که دوستی او برای خدا و دشمنی او برای خدا، گرفتن و پرداخت او برای خدا باشد.»
تا که اَبغَض لِلّهَ آیی پیشِ حق **** تا نگیرد بر تو رَشکِ عشق، دَق (مثنوی)
یعنی باید در شمار کسانی درآیی که خشم و غضبشان برای خداوند است تا غیرت عشق الهی خلوص ایمان تو را مورد طعن و ایراد قرار ندهد.
ابتدای کتاب روح و ریحان آمده طریقه سلوک آقای کشمیری بر اساس معرفت ولایت، معرفت نفس و معرفت ربّ است که معرفت ولایت با ۱- تولّی (حبّ) ۲- تبرّی (بغض) ۳- توسّل ۴- زیارت امکان‌پذیر است.
در فقره ۱۸۲ زیارت جامعه کبیره آمده: «مُوالٍ لکُم وَ لِاولیائکُم، مُبغضٌ لِاَعدائکم وَ مُعادٍ لَهُم: دوستدار شما و دوستان شمایم، کینه می‌ورزم بر دشمنان شما و دشمن دارندگان شما»
دوستی تنها نسبت به امام کافی نیست بلکه دوستان امام را هم باید دوست داشت تا تولّی کامل شود. دنباله تولّی، تبرّی است که مبغض دشمنان ایشان باشد و با زبان و دل با آنان برخورد منفی داشته باشد.
امام باقر علیه‌السلام فرمود: «دوستی ما ایمان و بغض ما کفر است.»
پیامبر صلی‌الله علیه و آله به علی بن ابیطالب علیه‌السلام فرمود: «پس راه رفتن کسی که بغض تو را داشته باشد بر روی زمین حرام است.»
از امام صادق علیه‌السلام از پیامبر صلی‌الله علیه و آله روایت است که فرمود: «بهشت را ۸ در است: از یک در پیامبران و صدیقان داخل می‌شوند، از دری صالحان وارد می‌گردند، از پنج در شیعیان و دوستان ما داخل می‌شوند و دری که از آن سایر مسلمین از اهل شهادت لااله‌الاالله داخل می‌شوند به شرط آن که حتّی ذرّه‌های از بغض ما اهل‌بیت در قلبشان نباشد.»
پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: «هرکس با آل محمّد صلی‌الله علیه و آله دشمنی کند، در روز قیامت بر پیشانی‌اش می‌نویسند از رحمت خدا به دور است؛ و هرکس در بغض آن بمیرد کافر است و بوی بهشت به مشام او نخواهد رسید.»
پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمود: «هرکس با اهل‌بیت من و شیعیان آن‌ها عناد و بغض داشته باشد، خداوند دل او را از نفاق پاک نخواهد کرد.»
در زیارت جامعه کبیره آمده: «وَ مَن ابغَضَکُم فَقَد اَبغَضَ الله: هرکس به شما کینه‌توزی کند در واقع به خدا کینه‌توزی کرده است.» بغض، دشمنی است. لکن در دشمنی جنبهٔ عملی است و سبب می‌شود تا در میدان به جنگ امام آیند. چنان‌که در جنگ صفّین و نهروان و کربلا این کینه‌توزی‌های خود را نشان دادند. عدّه‌ای هم دشمنی قلبی داشتند مانند سعد وقاص، عبدالله بن عمر و امثال این‌ها؛ لذا با امیرالمؤمنین علیه‌السلام نجنگیدند ولی بعد از علی علیه‌السلام با معاویه بیعت کردند.
پیامبر صلی‌الله علیه و آله به علی علیه‌السلام فرمود: «… کسی که با تو دشمنی کند، با من دشمنی کرده و دشمن من دشمن خداست. پس وای بر کسی که پس از من با تو دشمنی کند.»