بیغیرتی (بیحمیتی)
بیغیرتی، کوتاهی و اهمال کردن در محافظت آنچه نگهبانی از آن لازم است از دین و ناموس و اولاد و عِرض و آبرو.
غیرت به معنای ننگ داشتن از نقصها و عیبهاست. پس بیغیرتی آن است که مرتکب حرامی شود و از آن نقص و عیب ننگ نداشته باشد.
این مرض آفتی برای حلم است که هرگاه به آن مرتبه برسد، حسن حلم فاسد و باطل گردد.
امام صادق علیهالسلام فرمود: «خداوند غیور است و غیرت را دوست دارد و از غیرت اوست که همه فواحش ظاهری و باطنی را حرام کرده است.»
غیرت و حمیّت در دین آن است که در ردّ بدعت کنندگان دین و آنان که به دین اهانت کنند برآید و در ترویج دین و مسائل حرام و حلال جدّ و جهد نماید، با آنان که معصیتکارند بی ضرورت دوستی و مداهنه نکند و …
از آنجایی که در شرع مقدّس، زن و فرزند باید حفظ شوند تا در جامعه به روابط نامشروع و فساد و کارهای ناشایست مبتلا نشوند، لازم است بزرگ خانواده برای حفظ آبرو با شهامت و مردانگی آنها را از انحراف بازدارد.
کسی که بی حمیّت است، دلش واژگون است و روح ایمان در او نیست و از بیعصمتی و بی عفّتی رنج نمیبرد و غضبناک نمیشود.
وقتی امیرالمؤمنین علیهالسلام در عراق شنید که در بازار، زنها با مردها شانههایشان به هم میخورد ناراحت شد و فرمود: «ای اهل عراق، شنیدهام زنان شما با مردان در راه برخورد میکند، شرم نمیکنید؟» و باز فرمود: «چرا شرم نمیکنید و به غیرت نمیآیید که زنان شما به بازارها میروند و (در محل ازدحام) با مردان کفّار شانه به هم میزنند که راه بیابند؟»
انسان نباید مانند خوک و خرس بیحیا باشد بلکه باید صفت مردانگی و شجاعت را کسب کند. در حفظ ناموس اِهمال ننماید و اگر احتمال فساد در خرید برای خانواده میرود خودش خرید نماید. افراد بی عفّت و ناپاک را در خانه خود راه ندهد. اهل و عیال را به مشاغل مفید مشغول نماید و کتابهای سودمند که باعث تقویّت حیا و عفت میشود را برای آنان تهیه کند.
اگرچه صفت غیرت خوب است و در نظر شرع مستحسن است امّا پرهیز از غیرت بیجا لازم است. مراد از غیرت بیجا، سوءظن و بدگمانی است که جنبهٔ افراطی داشته باشد؛ و مبالغه در تفتیش و تفحص از احوال اهل و خانواده ناشایست است و با طریقه شریعت موافق نیست. چه آنکه ادامهاش انسان را به نادرستی میکشاند و اثر وضعی سوئی دارد.
پیامبر صلیالله علیه و آله فرمود: «بعضی از انواع غیرت است که خدا و رسول، آن را دشمن میدارند و آن این است که مرد بیجهت بر اهل خود غیرت کند.»