تخلیه و تحلیه

عارف بالله آقامحمّد بیدآبادی (1198) در مکتوبی می‌نویسد: راه به‌سوی قرب حق‌تعالی منحصر به دو چیز است: تخلیه و تحلیه.

تخلیه یعنی خالی کردن نفس ناطقه از آنچه او را مانع و حائل است و بازمی‌دارد از توجّه به خدا؛ و تحلیه یعنی مزین و محلّی نمودن او به آنچه نفس را سبب توجه و قرب به حضرت حق می‌شود. پس هرگاه مریدِ حق در نفس خود رغبتی به‌سوی حق‌تعالی دید، اوّل چیزی که واجب است مراعات و تحصیل تخلیه است.