تصوّرات ناصواب!

فیلسوف نامدار، ملاصدرا در رساله سه اصل، باب سیزدهم می‌فرماید: «حقاً که بسیاری از متکلمان که از راه بحث و گفتگو و طریق مجادله و مباحثه در ذات و صفات و افعال حق و کتب و رسل وی سخن می‌گویند، صفتی چند از برای معبود خود اثبات می‌کنند که اگر از برای رئیس دهی اثبات کنند، خواهد رنجید. جمعی بر وجهی ذات حق را تصوّر کرده‌اند که جوهر نفس که واپس‌ترین جواهر عالم ملکوت است، از آن اشرف است. بلکه طبیعت که جوهری است ساری، در همه اجسام به بساطت و شرافت اقرب است از آنچه ایشان وی را معبود خود انگاشته‌اند و هم‌چنین معنی توحید را بر وجهی تصوّر کرده‌اند که کسی نفی شریک از طبّاخ و خبّاز و درودگر و بنّا نماید و ملائکه خدا را چنان تعقل نموده‌اند که مردمان، مرغان پرواز کننده را چنان تصوّر نمایند. پیامبر را مقلّد جبرئیل و دیگران مقلّد بشر دانسته و ندانسته‌اند که تقلید داخل علم نیست! علم حقیقی نوری است که از خدای بر دل هر بنده که خواهد نازل می‌گردد».