تفکّر در صانع و مصنوع
امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: «التفکرُ فی آلاء الله نعم العبادة: اندیشیدن درباره نعمت‌های خدا چه نیکو عبادتی است.»
نیز فرمود: «التفکر فی ملکوت السموات و الارض عبادة المخلصین: اندیشیدن در فرمانفرمایی و مالکیت آسمان‌ها و زمین، عبادت مخلصان است.» و هم‌چنین فرمود: «لا عبادة کالتفکر فی صنعةالله عزوجل: هیچ عبادتی مانند اندیشیدن در صنع خداوند عزوجل نیست.»
امام صادق علیه‌السلام فرمود: «أفضلُ‌العبادة ادمانُ التفکر فی الله و فی قدرته: برترین عبادت اندیشیدن مداوم درباره خداوند و قدرت اوست.»
امام رضا علیه‌السلام نیز می‌فرماید: «إنما العبادة التفکر فی امر الله: همانا عبادت، اندیشیدن در کار خداست.»
امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: «من تفکر فی عظمةالله ابلس: هر که در عظمت (نامتناهی) خداوند بیندیشد متحیر (سرگردان) می‌شود.» و نیز فرمود: «اگر مردم در عظمت قدرت و بزرگی خداوند بیندیشند به راه بازگردند و از سختی سوزش آتش بهراسند».
پیامبر صلی‌الله علیه و آله: «در خلقِ (آفرینشِ) خداوند بیندیشید، ولی در (ذات) خداوند اندیشه ننمایید، زیرا قدرت و توانایی آن را ندارید» و نیز فرمود: «در آفرینش خدا بیندیشید و لاتتفکروا فی ذات الله، ولی درباره ذات خدا اندیشه ننمایید».
امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: «هر کس در (آلاء) نعمت‌های خداوند سبحان بیندیشد، (به هدایت) موفق گردد». «هر که در ذات خداوند بیندیشد، گرفتار زندقه و کفر می‌گردد».
* از مجموع این روایات و نظایر این‌ها استفاده می‌شود که اندیشیدن در نعمت‌های خداوند و فرمانفرمایی آسمان‌ها و زمین و مصنوعات و قدرت و کار و عظمت و آفرینش خداوند بسیار ممدوح است؛ ولی تفکر در ذات خداوند نهی شده است.
به قول شاعر امیر خسرو دهلوی:
فکرت ما را سوی تو راه نیست ****جز تو، کسی از سرّ تو آگاه نیست