جود
جود به معنای عطا و بخشش است.
جود، بخششی است که بدون غرض و نیز بدون چشمداشت هرگونه عوض دنیوی (مادی یا معنوی) یا اخروی صورت میگیرد.
به این معنا که چون بدون غرض به دیگران نیکی و احسان کنند و آنچه سزاوار است به آنان ببخشند و در این کار نه غرضی داشته باشند، نه چشمداشت مزد و عوض، جود کردهاند و کار آنان جود نام دارد و گفتهاند: «الجود مبدأ افادهِ ما ینبغی لا لِعَوضٍ»
جود نیازمند گداست. مثل زیبارویان که طالب آینه صاف هستند. چون روی احسان و بخشش از گدایان نمایان میشود؛ یعنی نیازمندان سبب میشوند تا بخشندگان سنجیده شود. پس بینوایان آینه جود هستند.
آن یکی جودش گدا آرد پدید **** وآن دگر بخشد گدایان را مَزید (مثنوی)
بعضیها بخشندهای هستند که گدایی بیاید تا چیزی بدهند و بعضی بخشندهای هستند که خودشان نیازمند پدید آورند و دنبال فیض رسانی هستند.
پس گدایان آینه جودِ حقاند **** وانکه با حقّاند، جود مطلقاند (مثنوی)
آری، نیازمندان آینه بخشش خدای متعال هستند و آن فقیرانی که از خود فانی و به حق باقیاند، جود مطلق الهی هستند.
جود خداوند، ابتدا باعث میشود تا سالک خود را نیازمند او ببیند. پس با سعی تمام در راه او و در تکمیل نفس حرکت کند، بعد با جودی دیگر او را به کمال میرساند.
من نکردم امر تا سودی کنم **** بلکه تا بر بندگان جودی کنم (مثنوی)
گفتهاند فرق جواد با کریم این است که در جواد سائل تقاضا میکند و میبخشد، امّا کریم چه سائل تقاضا کند و چه نکند عطا میکند.