حبط
حبط به معنای بطلان و بی‌اثر شدن است و حبط عمل باطل شدن و بی‌اثر شدن آن است.
حبط در اصل آن است که چهارپا علف بسیار خورد تا شکمش باد کند و همین باعث هلاکتش شود.
حبط عمل بی‌اثر شدن و زایل شدن آن از صفحهٔ نفس است که عبارت است از معصیتی که عبادتی را از بین ببرد یا عبادتی که معصیتی را بپوشاند و محو سازد.
حبط عمل خوب این است که انسان کار نیکی انجام می‌دهد ولی در اثر بعضی عوامل این کار خوب او از اثر می‌بافتد و تباه می‌شود و آن نتیجه از عمل مورد توقع است به دست نمی‌آید.
در سوره انعام ۸۸ فرمود: «وَ لو اشرَکوا لحبِطَ عنهم ما کانوا یعملون: اگر شرک ورزیده بودند آنچه می‌کردند تباه می‌کشد.» پیداست که شرک اعمال نیک را فاسد می‌کند.
و در سوره بقره ۲۶۴ فرمود: «لا تبطلوا صَدَقاتِکم بالمنّ و الاذی: صدقه‌های خود را با منّت نهادن و آزردن تباه نسازید.»
در سوره محمّد ۳۳ فرمود: «و أطیعو الله و أطیعو الرّسول و لا تُبطِلوا أعمالَکُم: از خداوند فرمان‌برداری کنید و از پیامبر فرمان‌برداری کنید و کردارهایتان را تباه نکنید.»
امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود: «الغل یَحبِطُ الحسناتِ: کینه نیکی را حبط می‌کند» و فرمود: «الحسد یأکل الحسنات کما تأکل النّار الحطب: حسد نیکی را می‌خورد چنانکه آتش هیزم را»
رسول خدا صلی‌الله علیه و آله فرمود: «سوء الخلقِ یُفسدُ العمل کما یفسد الخَلُّ العسلَ: بداخلاقی عمل را تباه سازد چنانکه سرکه عسل را فاسد کند.»
رسول خدا صلی‌الله علیه و آله فرمود: «هرکس سبحان‌الله بگوید خداوند در بهشت درختی برایش می‌کارد. مردی از قریش برخاست و عرض کرد، پس ما در بهشت درختان زیادی داریم؟ فرمود: «آری ولی بترسید از اینکه آتشی به‌سوی آن‌ها بفرستید و همه را بسوزانید.»
پس حبط عمل از تأثیر افتادن و باطل شدن آن است. به این معنا که انسان کار خوبی انجام می‌دهد بعد فعل ناروای دیگر انجام می‌دهد که باعث می‌شود اثر آن کار خوبش از بین برود.
به‌عکس آن انسان کار خوبی انجام می‌دهد که آن‌قدر اثرش زیاد و باکیفیت است که باعث محو بدی‌های دیگر می‌شود.
در سوره هود ۱۱۴ فرمود: «انَّ الحسنات یُذهبن السیّئات: بی‌گمان نیکی‌ها بدی‌ها را می‌زدایند.»
این‌طور می‌توان گفت که ایمان و کارهای نیکو و حسنه سبب محو گناهان و پاک شدن نفس و نیز باعث آمرزش است.
رسول خدا صلی‌الله علیه و آله فرمود: «انَّ حسن الخلق یذیب الخطیئه کما تذیب الشَّمس الجلاید: اخلاق خوب گناهان را می‌زداید همان‌طور که خورشید یخ را می‌گدازد.»
رسول خدا صلی‌الله علیه و آله فرمود: «انّ الحسنات یذهبن السیّئات کما یذهب الماء الوسخ: همانا کارهای خوب بدی‌ها را چنان محو می‌کند که آب، چرک و شوخ را.»
بهترین مَثَل در توضیح حبط آن است که در قرآن (ابراهیم ۱۸) آمده: «چون (توده) خاکستری است که در روز طوفانی که در برابر باد قرار گیرد. از آنچه به چنگ آورده‌اند، چیزی در کف ندارند.»
گرچه واقعاً از بین نمی‌رود و طوری پراکنده می‌شود که هرگز به دست نمی‌آید.