حلیم
حلم، بردباری و نگهداری نفس و طبیعت از هیجان و غضب است چون سنگینی و بار تلخ پیش میآید. اگر روح قوی داشته باشد و بار سنگین را تحمّل کند میگویند وی حلیم است.
حلیم به معنای بردبار است یعنی خداوند عقاب بر گناه را تأخیر میاندازد. این کلمه از اسماء حسنی و صیغه مبالغه است. دربارهٔ خداوند به معنای مهلت دهنده است.
در سوره بقره ۲۲۵ فرمود: «والله غَفورٌ حلیم: و خداوند آمرزندهای بردبار است.»
خداوند چارهساز و مهلت دهنده است. به گناهکاران مهلت میدهد و در عذاب آنان عجله نمیکند و در هر نادانی بنده، عقاب نمیکند.
حلیم ۱۵ بار در قرآن آمده که ۱ مرتبه دربارهٔ خدا، ۴ مرتبه دربارهٔ حضرت ابراهیم و اسماعیل و شعیب علیهالسلام است.
بندگان مرتکب خطاها و لغزشها میشوند، نعمتها را از بین میبرند و ظلم به نفس میکنند، حقها را پایمال میکنند؛ و خداوند به خاطر صفت حلم، آنان را زود عقاب نمیکند، مهلت میدهد و سترپوشی مینماید و به صفت رحمت تفضّل و احسان میکند. مگر آنوقت که ظرف بندگان پر شود و قابلیتهای معصیتکار از بین برود و مستحق عقوبت شود.
در سوره نساء ۱۲ فرمود: «والله علیمٌ حلیم: و خداوند دانایی بردبار است.»
در دعای جشن کبیر شماره ۱۷۶ و ۹۵۷ آمده: «من هو بمن عصاه حلیم: آنکه نسبت به هر کسی که نافرمانیاش کند، بردبار است.» و در شماره ۹۹۲ آمده: «حلیماً لا یعجل: بردبار بیشتاب.»