حیّ

حیّ از اسماء حسنی بوده و صفت مشبهه است و دلالت بر دوام و ثبات دارد.

حیات خداوند عین ذات اوست و حیات همهٔ موجودات از خداوند است و از آن‌ها قابل انفکاک است ولی حیات خداوند قابل انفکاک نیست و دلیلش این آیه (فرقان ۵۸) است: «الّذی لا یموت: زنده‌ای که هرگز مرگ ندارد.» و سوره غافر ۴۰: «هو الحیّ لا اله الّا هو» که زندهٔ واقعی و حقیقی فقط اوست و زندگی سایر موجودات عارضی و از جانب غیر است و حکم هلاکت بر آنان عمومیّت دارد که: «کلّ شیءٍ هالک الّا وجهه» (قصص ۸۸)

حیّ از امّهات اسماء ذاتیه الهی است. او که ازلی و ابدی است، حیاتش ذاتی و مطلق است و حیات همهٔ موجودات بستگی تام به او دارد.

چون حیّ است فنا بر او راه ندارد و باقی و حیات‌بخش است؛ جایی را نمی‌توان پیدا کرد که آنجا آثار حیات نباشد و اگر نباشد در آن روشنی و ظهور و رشد وجود ندارد.

فنا و موتِ موجودات در ادوار و زمان‌ها هم دلیل بر ممکن بودن موجودات و بقای اوست. او حیّ و ازلی است؛ زنده می‌کند و حیات می‌بخشد و سپس برمی‌گرداند و تبدیل می‌کند تا به تجلّی نو و حیات جدید ظهور یابند.

حیّ زنده جاویدان و همیشه زنده است.

نه سَما بینی، نه اختر، نه وجود **** جز خدایِ واحدِ حیِّ ودود (مثنوی)