شماتت

اگر به کسی مصیبتی یا دردی و مشکلی رسید بعضی هستند آن‌کس را شماتت و سرزنش می‌کنند یعنی خود را زرنگ و صاحب مصیبت را نادان می‌دانند. امام صادق علیه‌السلام فرمودند: «هیچ‌گاه برادر دینی خود را شماتت نکن که خدا به او رحم کند و آن گرفتاری را نصیب تو کند.» تکرار و اظهار شماتت موجب اذیت و آزار می‌شود و شماتت کننده اصلاً به حکمت الهی و مصلحت شخص توجّه نمی‌کند که چرا این درد به او رسیده است. مثلاً کسی زنش بداخلاق است به او می‌گوید: عرضه نداری زنت را طلاق بده! و موجب بیشتر شدن رنجش شخص می‌گردد یا در تصادف رانندگی به‌طرف می‌گوید: تو رانندگی بلد نیستی باید چنین می‌کردی من سالهاست تصادف نکرده‌ام. درواقع شماتت نوعی زخم زبان است که طرف را به ضعف و ناتوانی و بی عرضگی متهّم می‌کند. صاحب این کسالت باید بداند شاید بعداً عین همین واقعه و مشکل برای او بوجود آید و همیشه برای تسکین قلب با حکمت صحبت کند، مثلاً بگوید: عیبی ندارد، کفّاره گناهان است. این بلا جلوی بلای بزرگ‌تر را گرفته و مانند این کلمات که به‌نوعی آرامش‌بخش می‌باشد. درواقع غمخوار مردم باشد و خود را شریک در گرفتاری آن‌ها بداند تا روحیه آنان از دست نرود. شخص شماتت کننده مگر آینده خود را دیده است که این‌طور به برادر دینی خود شماتت می‌کند و همیشه زبان را از هر نوع اذیت بازدارد و کسی را به شماتت زبان خود گرفتار ننماید تا خداوند رحمتش را از او دریغ نورزد.