غضب (خشم)

از بدترین امراض روحی غضب است که در آن حال، عقل و اعصاب در تغیرند و عوارض همچون کینه و فحش و انتقام‌جویی و مانند این‌ها را در پی دارد. بعضی در چهره ظاهری نمایان نمی‌شود اما قوّه غضبیه در چشم و صورت و رگ‌ها پدیدار می‌شود از طرفی غضب به‌عنوان مثال در جنگ با کفّار یا هنگامی‌که ناموس در معرض تجاوز قرار گیرد و مانند این‌ها ممدوح است و از ثمرات مردانگی است. غضبی که ازنظر عقل و شرع است درواقع نوعی جنون است که در حال خشم دست‌به‌کاری می‌زند که بعد می‌فهمد کار خطایی کرده است. غضب ایمان را از بین می‌برد و از وسوسه شیطان غضب تحریک می‌شود و کلید هر بدی است. مگر به وضوح دیده نمی‌شود که آدم‌های غضبناک چه کلمات بدی که بر زبان نمی‌آورند و چه کارهای خلافی که انجام نمی‌دهند.

صاحب این رذیله بهتر است عوارض خشم را بخواند و یاد بگیرد تا به آن مبتلا نشود. در صفت حلم و کظم مراقبه در نفس داشته باشد و با مواظبت بر آن اجازه ندهد تیرهای شیطانی موجب تحریک غضب او شود. به خانواده‌هایی که زندگی غضبناک دارند نگاه کند که چطور زندگی‌شان پر سروصدا و دگرگون است و از محبّت خبری نیست. این سخن پیامبر صلی‌الله علیه و آله را به ذهن بسپارد که فرمود: «هر که غضبش را نگه دارد خداوند عیبش را می‌پوشاند. هر کس غضب خود را از مردم بازداشت، خداوند روز قیامت عذاب را از او بازدارد.» به احوال صابران و حلیمان بنگرد که چه نوع اخلاق و زندگی دارند و چقدر رفیق و دوستدار دارند و در مسائل سخت با بردباری و به‌سادگی از آن می‌گذرند.