قُرب و بُعد

امیرالمؤمنین علیه‌السلام در خطبه 82 نهج البلاغه درباره‌ی نزدیکی و دوری خدا فرمود: «خداوند نزدیک است از همه با فضل واسعه‌ی خود به آنها» و در خطبه 49 فرمود: «او از همه برتر است و چیزی از او بالاتر نیست و به همه نزدیک است و چیزی از او نزدیک‌تر نیست. بلندی و بالایی او باعث دور شدن از مخلوقاتش نشده و نزدیکیش موجب برابر شدن با خلقش نگشته است». در خطبه اوّل هم فرمود: «او با هر چیزی هست، بدون مقارنت و غیر هر چیزی است، نه طور جدایی» و در خطبه 64 فرمود: «از هر چیزی دور نشده تا گفته شود او جدای از آن است». نیز در خطبه 152 فرمود: «او جداست از اشیا، نه به دوری راه… . او از اشیا جدا شده به غلبه و قدرت مر آن‌ها را، و اشیا به فروتنی و بازگشت از او جدایند».

در خطبه 178 فرمود: «او به هر چیزی نزدیک است بدون آن‌که بدان بچسبد. از همه‌ی اشیا دور است، نه مطلق جدا بودن» و در خطبه 162 فرمود: «او جسم نیست که منقضی شود. دور و پنهان نمی‌ماند از او چیزی که بر او احاطه کند. نزدیکی او به اشیا به اتّصال نیست و دوری از آنها به جدایی نیست».