مجازی
بر درد نیش ریاضت باید صبر کرد تا از نفس اماره نجات پیدا کرد. ریاضت نفس، همان جهاد اکبر است که پیامبر صلیالله علیه و آله فرمود: کسانی که افلاک در برابر آنها به تعظیم میافتد، همانهایی هستند که از وجود مجازی خود گذشتهاند، لذا عناصر طبیعی نمیتواند آنها را هلاک کند. تعظیم خدا برای اینان، اینطور است که خود را در مقابل حضرت حق خوار و بیمقدار میدانند؛ و نزد او بالاتر میروند تا به مقام توحید برسند و آن با سوختن میشود. اگر کسی میخواهد مانند روز افروزان باشد، باید وجود مانند شب خود را بسوزاند، از مجاز بگذرد و به حقیقت برسد. چطور مس را به علم کیمیا و اکسیر آن میگدازند و تبدیل به طلا میشود. سالک، هستی خود را در اکسیر حقتعالی بیندازد و فانی کند تا به بقا برسد. تا سالک در بند من و ما، یعنی انیّت و هویّت مجازی خود است، نمیتواند وجود خراب خود را از دست بدهد تا به حقیقت برسد و جاودان بماند.