محشر

همهٔ علوم و فکرهای گذشته، گاهی به سر وقت آدمی می‌آید. اگر آن‌ها میراث حکما و بزرگان و عالمان ربّانی باشد و به شناخت جدید و خودشناسی یاری کند، بسیار نافع است؛ و الّا همهٔ دانسته‌های گذشته و حال که منفعتی به هدایت جان نداشته باشد، حجاب است؛ و در آخرت به‌صورت قهر، مغلوب می‌گردد. روز قیامت، همهٔ صفات با صاحبش می‌باشد، یعنی همهٔ ملکات دنیوی، آن روز خود را نشان می‌دهند. در نتیجه همهٔ سیرت‌ها در ملکوت محشر، به‌صورت موکل‌ها درمی‌آیند، یا نوید و بشارت و روح و ریحان‌اند و یا همان خصایص ناپسند، به‌صورت موکلین قهر، او را به کیفرها می‌رساند.