پندار

خداوند در سورهٔ کهف آیه ۱۴۰ می‌فرماید: «بگو آیا شما را به زیان‌کارترین انسان‌ها خبر بدهم، همان‌هایی که کوشش آنان در زندگانی دنیایی تباه است و با گمان و پندار غلط، گمان می‌کنند که کار نیک انجام می‌دهند». مثلاً افراد ریاکار گمان می‌کنند که اهل نجات‌اند، درحالی‌که پولی را که انفاق می‌کنند و حجی که می‌آورند و نماز و قرآنی که می‌خوانند، همه‌اش ریایی است و هیچ خلوص در عبادات در او نیامده است. چه‌بسا نمازگزارانی گویند: «ولا الضالین: از گمراهان نباشم» اما خود در اعتقادش به نوعی گمراهی دچار است و با گمراهان نشست‌وبرخاست می‌کند و چه‌بسا آن‌ها را صاحبان درایت و عقل و ولیّ می‌پندارد؛ با اینکه نهی از هم‌صحبتی و هم‌نشینی با آن‌ها وارد شده است. چون گوش باطن کر است و نمی‌شنود و عقل جزئی هم ادراک ندارد، پس در پندارهای غلط غوطه‌ور ‌است.